اگر چندسال پیش به کسی گفته می شد با یک کارت الکترونیکی می شود حجم سنگینی پول نقد جا به جا کرد و یا به اعتبار آن خرید نمود و یا با یک تلفن می شود قبوض خدمات عمومی را پرداخت و از این دست سخن ها بی شک شنونده سخن گوینده را غیر عادی تصور و یا او را نویسنده داستان های علمی، تخیلی می پنداشت .
حال در این سال ها روزانه ما توسط پدیده های نوین ارتباطی و اطلاعاتی بمباران می شویم به طوری که دیگر هر سخن تازه ای دری از واقعیت به روی ما می گشاید . دنیای مجازی دیگر مجازی نیست بلکه دنیایی واقعی به شمار می رود که از هر شائبه ای مبراست .
دنیایی که غیر ممکنی در آن یافت نمی شود حال سئوالات متعددی به وجود می آید :
سرنوشت علوم وخدمات و سایر چیزهایی که روزی به صورت سنتی ارایه می گردد به کجا ختم خواهد شد؟
به دلیل مسایل شغلی ما در حیطه ی درمان و امور پیرامون آن گام بر می داریم:
- واقعیت های فعلی درمانی در کجای دنیای مجازی جای خواهند گرفت؟
- دنیای مجازی در اعمال جراحی دخالت خواهد نمود؟
- و….
حال پس از مقدمه کوتاه بالا به تعریف واژگان و اصطلاحات وارد شده به دنیای پزشکی می پردازیم البته آن هایی که به واسطه فن آوری اطلاعات وارد این بخش شده است.
تله مدیسین چیست:
تله مدیسین از جمله مواردی است که ارتباط تنگاتنگی با فن آوری های نوین دارد. مدیسین به دانش و ابزارهایی گفته می شود که مراکز بهداشتی – درمانی و پزشک را به بیمار مرتبط می کند . در واقع تله مدیسین به کارگیری تکنولوژی الکترونیک و دیجیتال به منظور اعمال مراقبت های پزشکی و بهداشتی از بیمارانی است که در نقاط دور از مرکز درمانی به سر می برند.
تاریخچه تله مدیسین:
در زمان های قدیم در مناطقی که بیماری های واگیردار شیوع پیدا می کرد با دود به سایر مناطق اعلام می شد و منی توان آن را شروع تاریخچه کهن تله مدیسین دانست .
تاریخچه تله مدیسین نوین همگام با اختراع تلفن و مشاوره پزشکی از راه دور شروع شد.
- در سال ۱۹۲۰ دریافت راهنمایی از پزشکان برای درمان ملوانان کشتی ها از طریق امواج رادیویی صورت پذیرفت.
- در سال ۱۹۵۵ به کارگیری از دوربین مداربسته برای ویزیت ازراه دور شروع شد.
- در سال ۱۹۷۰ استفاده از ماهواره جهت ارتباط بیمارستان ها با روستا های دورافتاده آلاسکا و کانادا آغازشد.
- امروزه با پیشرفت شایان تجهیزات تله مدیسین ، تله کلینیک ها مطرح شده است.
به وسیله فرایندهای تله مدیسین چه چیزهایی منتقل می شود:
- جمع آوری داده ها و انتقال اطلاعات پزشکی .
- تصاویر پزشکی ذخیره شده.
- صدا وتصویر زنده.
برخی از اطلاعات بالینی که توسط سامانه تله مدیسین منتقل می شود شامل:
- صدای قلب ، ریه ، شکم و…
- انتقال زنده اطلاعات نوار قلب
- انتقال تست های تنفسی
- تصویر رادیولوژی و ام آر آی
- تصویردهان ودندان
- تصویر گوش
- تصویربیماری های پوستی
- انتقال اطلاعات فشارخون
- انتقال علایم حیاتی
فرایندهای تله مدیسین چگونه منتقل می شود؟
- شبکه های رایانه ای
- اینترنت و اینترانت
- خطوط تلفن
- ماهواره ها
- هرروشی که ارتباط بین رایانه ها را برقرارکند
سطوح تله مدیسین
- ارتباط بیماربا مرکز درمانی
- ارتباط مرکز درمانی با بیمارستان
- ارتباط بیمارستان با بیمارستان تخصصی
۱٫با توجه به مطالب پیش گفته و نقش و اهمیت روزافزون فن آوری اطلاعات در پزشکی که روز به روز حیاتی تر و با اهمیت تر می گردد باید دید در کشور ما ایران در این زمینه چه فعالیت هایی انجام و یا در حال انجام است.
برای شروع بحث به سخنان معاون آموزشی وزارت بهداشت به عنوان متولی بهداشت و درمان در سمپوزیوم بیمارستان الکترونیکی و تله مدیسین که با حضور رییس انجمن تله مدیسین امریکا درتالار ابن سینای دانشگاه علوم پزشکی تهران برگزار و در خصوص کاربرد فن آوری اطلاعات در بیمارستان ها اظهار داشته اند می پردازیم:
“کاربرد صحیح ، علمی و معتبر علم و فن آوری در بیمارستان ها و به خصوص بیمارستان های آموزشی و گسترش کاربرد جامع این فن آوری در تمام بیمارستان های کشور از مهمترین اهداف وزارت بهداشت است”.
“استفاده صحیح از فن آوری اطلاعات در درجه اول موجب ارتقاء مراقبت از بیماران می شود و شاید جامع ترین هدف از این موضوع هم بر همین مطلب اصلی که ماموریت اصلی بیمارستان هاست خلاصه می شود”.
“ارتقاء فعالیت های آموزشی به کمک استفاده از سیستم های آموزشی جدید و به کارگیری ظرفیت های IT برای آموزش بسیار با اهمیت است”.
“افزایش آگاهی های عمومی با استفاده از ظرفیت های بیمارستان ها و مراجعه طیف های وسیعی از مردم به بیمارستان ها و تبدیل بیمارستان ها به دانشگاه های عمومی با استقرار سیستم های فن آوری اطلاعات به سهولت قابل دسترسی است”.
“درمراکز آموزشی ودرمانی منابع عظیم اطلاعات علمی وجوددارد که ثبت آن ها به روش های معتبر موجب توسعه علمی و اطلاع از روند بیماری ها و کمک به بزنامه ریزی های علمی می شود.در وزارت بهداشت نیز موضوع پرونده الکترونیکی سلامت در دستور کارقراردارد و در حال حاضر در حال تدوین استانداردهای اعتبار بخشی بیمارستان ها هستیم”.
“در صورتی که زیرساخت هایی از جمله ابعادفنی و فرهنگی در کشور برای خدمات الکترونیک سلامت ایجاد شود،کشورتا پنج سال آینده می تواند شاهد بیمارستان الکترونیک باشد”.
۲٫با نگاه به سخنان بالا در می یابیم انقلابی عظیم در نحوه خدمات رسانی – و نحوه اداره بیمارستان ها
در سراسر جهان به وسیله فن آوری اطلاعات در بستر IP آغاز گردیده که می توان در مواردی آن را با کشف نیروی بخار که موجب انقلاب صنعتی شد مقایسه نمودبا این تفائت که بازتاب و تاثیر این انقلاب بسیار فراتر و روند گسترش آن بسیار بیش از کشف نیروی بخار وانقلاب صنعتی است.
با ایجاد پرونده الکترونیکی سلامت از بدو تولد تا پایان عمر هر فرد در دسترس و سیر پیدایش بیماری در افراد و تدوین و پیشگیری از بیماری ها به راحتی میسر گردیده و می توان آمایش سرزمینی و منطقه ای بیماری ها را با دقتی فوق العاده انجام و در پی آن آموزش های درمانی و پزشکی را به تک تک منازل رساند.
با استفاده از فن آوری اطلاعات ، رشد بهداشت در سراسر کشور ها و جهان گسترش یافته و دورترین نقاط گیتی همانند مراکز تمدن از امکانت درمانی استفاده و در زمان و هزینه ها صرفه جویی بالایی انجام می پذیرد.
البته شایان ذکر است با جهانی شدن مسایل درمانی و پزشکی و دسترسی آسان ، متخصصان هر رشته از علوم پزشکی با همکاران خود در سراسر جهان توانایی ارتباط زنده و مستقیم خواهند داشت و مشاوره در مورد بیمار و یا بیماری خاص امکان پذیر که این امر باعث پیشگیری از خطا های پزشکی و تسریع در علوم مرتبط و حتا پیشگیری از گسترش امراض در سطح جهان و کنترل اپیدمی ها در مناطق شیوع یافته و مداوای آن پرداخت به طوری که دل آلورسون رییس انجمن تله مدیسین امریکا در این زمینه گفته است :
“بیماری های موجود در نیا نشان می دهد که باید بیمارستان مشترکی در دنیا به وجود آید تا همه نظرات را جمع کند و شبکه سودمندی را تشکیل دهد”.
“امروز موضوع سلامت از راه دور می تواند همه افراد جامعه را پوشش دهد و با توجه به فاصله زیادی که با کشورهای دیگر داریم روابط روابط و ارتباط از راه دور می تواند از طریق تله مدیسین خدمات درمانی را ارتقادهد”.
“با استفاده از فناوری اطلاعات می توانیم این امکان را فراهم آوریم که بیماران بدون مراجعه به بیمارستان درمان را انجام دهند. با این تکنولوژی سد و موانع قبلی را برمی داریم تا خدمات بهتری در زمینه دسترسی به کشورهای درحال توسعه داشته باشیم”.
“تحقیقات جهانی سلامت در تله مدیسین ، دانش ، روابط ، اعتقادات و رفتارهای متفاوت از یک طرف و تحقیقات کاربردی و تحقیقات نمونه ای روی بیماران خاص از طرفی دیگر موجب شده است صلح و روابط بین کشورها برقرارشود ودرباره بیماری های مختلفی مانند دیابت و فشارخون برنامه های جهانی ایجاد شود”.
“باید تکنولوژی های جدید را به خانه ها بیاوریم و با کمک تله مدیسین زمان تشخیص را زودتر کنیم تا بیمار بتواند از راه دور درخانه اش درمان را انجام دهد و ازاین راه معالجه بدون نیاز به بیمارستان با هزینه پایین تر انجام شود”.
“به کمک این روش می توان جراحی های متفاوت را به کمک جراحان برتر در اتاق های عمل بیمارستان ها انجام داد و این جراحی ها را به طور مستقیم در دانشگاه های علوم پزشکی پخش کرد”.
۳٫دراین زمینه بخشی از سخنان سانجیو مهتا مدیر بخش گردشگری سلامت هنوستان که در نخستین کنفرانس گردشگری سلامت کشورهای اسلامی ایراد گشته بیان می کنیم:
“با پیشرفت تکنولوژی های پزشکی و فن آوری اطلاعات آینده گردشگری سلامت در اختیار کسانی است که می توانند خدمات تله مدیسین یا پزشکی از راه دور را به بیماران کشورهای دیگر ارایه کنند”.
“قرن ۲۱ قرن فن آوری اطلاعات است به همین علت خدمات درمانی نیز از طریق این فن آوری دچار تحولات زیادی شده است و اکنون به راحتی می توان با استفاده از این تکنولوژی تمام اطلاعات بیماران را به کشور و جای دیگری منتقل کرد و تحت معاینه پزشک دیگری درآن سوی دنیا قرارگرفت”.
“انفجار دانش پزشکی و انبوه اطلاعات پزشکی باعث شده هر روز دانش بشر به روز شود و همین امر باعث افزایش تفاوت و اختلاف بین کشورهای مختلف بیشتر شده است اما از طرف دیگر اینترنت و فن آوری های جدید ارتباطی تا حدزیادی این مشکل را برطرف کرده و باعث کاهش تفاوت بین کشورها شده است”.
“با استفاده از تله مدیسین یا پزشکی از راه دور به راحتی یک پزشک در یک نقطه از جهان می تواند بیمار خود را درآن سوی جهان درمان کند یا به دانشجویان و پزشکان دیگر آموزش دهد این خدمت نوین آینده گردشگری سلامت را متحول خواهد کرد”.
“اکنون بسیاری از بیمارستان های موفق دنیا در عرصه توریسم درمانی یک دپارتمان تله مدیسین ایجادکرده اند و قبل از پذیرش بیمار خود در یک کشور دیگر ابتدا اطلاعات و سوابق پزشکی وی را از طریق تله مدیسین دریافت می کنند و پزشک معالج در کشور بعد از مشاهده این مدارک در صورت لزوم از راه دور بیمارخود را به صورا آن لاین ویزیت می کند و بعد از آن در صورت توافق بین پزشک و بیمار ، بیمار در بیمارستان مقصد پذیرش می شود و اقدامات لازم برای اعزام بیمار انجام می شود”.
“با استفاده از امکانات تله مدیسین تمام آزمایش ها و مدارک مربوط به تصویربرداری ، تشخیص و درمان بیمار با کیفیت بالا در سیستم ذخیره می شود ، مزیت دیگراین سیستم این است که بار مالی و هزینه درمان بیمار را کم می کند ، همچنین ضریب اشغال تخت و مدت بستری بیماران نیز بسیار کم تر می شود”.
“ما با ایجادسیستم تله مدیسین در بسیاری از بیمارستان های هندوستان در این زمینه وارد شده اند و تجربه بسیار موفقی هم داریم و به کشورهای دیگر که از قابلیتهای پزشکی مناسبی برخورداهستند مانند ایران نیز توصیه می کنیم که برای توسعه گردشگری سلامت وجذب بیماران خارجی دربیمارستان های معتبر خود دپارتمان تله مدیسین ایجاد کنند و در این زمینه اطلاع رسانی کنند”.۴
با نگرش به مطالب پیش گفته و هم چنین اظهارات این مقام می توان گفت صنعت بیمارستان از حالت سنتی کاملاً خارج و با یک دگردیسی به صورت یک صنعت کاملاً دیجیتال تبدیل خواهد گشت که دارای مزایای بی شماری هم از نظر معنوی و هم از نظر مادی درآن نهفته است.
باید توجه داشت در تدوین راهبرد کلی و اصلی این برنامه ها تمامی افراد صاحب نظر و دستگاه های دلتی و غیر دولتی ذیربط باید با تمام وجود جدیت به خرج دهند که البته در کشور ما خوش بختانه چنین است . به طوری که نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی با تصویب ماده ۳۹ لایحه برنامه پنجم تصویب کردند : سامانه پرونده الکترونیکی سلامت ایرانیان و سامانه اطلاعات مراکز سلامت در برنامه پنجم استقراریابد.
براساس ماده ۳۹ لایحه برنامه پنجم که به تصویب نمایندگان مجلس شورای اسلامی رسیدبه منظور حفظ یکپارچگی در مدیریت دانش و اطلاعات حوزه سلامت وزارت بهداشت با هدف ارایه خدمات الکترونیکی سلامت نسبت به استقرار سامانه پرونده الکترونیکی سلامت ایرانیان و سامانه های اطلاعاتی مراکز سلامت در هماهنگی با پایگاه ملی مرکز آمارایران ، سازمان ثبت احوال با حفظ حریم خصوصی و محرمانه بودن داده ها و با اولویت شروع برنامه از پزشک خانواده و نظام ارجاع اقدام می کند.
مهدی صنم پور ؛ مشاور بازاریابی خدمات درمانی
برای کسب اطلاعات بیشتر صفحه رسمی اینستاگرام نگاه آرمانی را دنبال کنید
